“We willen geen checklistje, maar een gedeelde standaard”
Met de komst van strengere wetgeving rondom energieprestaties en gebouwautomatisering groeit ook de behoefte aan duidelijkheid en praktische hulpmiddelen. De Europese richtlijn EPBD-IV verplicht onder andere het monitoren en optimaliseren van gebouwautomatisering met een gebouwautomatisering- en controlesysteem (GACS). In Nederland groeit het besef dat deze eisen ook lokaal effect hebben, maar veel organisaties worstelen nog met de praktische invulling ervan.
Om hier richting aan te geven, wordt gewerkt aan een open source GACS-tool: een praktisch instrument door en voor de sector. Tijdens het TVVL Nationaal Congres Gebouwtechniek en Mens wordt er aandacht besteed aan deze ontwikkeling, en op de TVVL Techniekdag in november wordt het proof of concept gelanceerd.
De 3 initiatiefnemers – Werner Vink, Robert Hietbrink en Dennis Verschoor – lichten de aanleiding en ambitie toe.
Waarom is deze tool nodig? Wat was voor jullie de aanleiding om ermee aan de slag te gaan?
Robert Hietbrink:
“Veel gebouweigenaren en beheerders zijn doordrongen van het feit dat de GACS-verplichting ook voor hen geldt. De bewustwording groeit, maar er is nog veel onduidelijkheid over hoe ze met die eisen om moeten gaan. En de wetgeving wordt strenger: de EPBD-IV wordt geïntegreerd in de Nederlandse regels, met aanvullende eisen en een lagere vermogensgrens van 70 kW.”
Dennis Verschoor:
“Daardoor is er een wildgroei aan tools ontstaan. Ze schieten als paddestoelen uit de grond, vaak zonder borging of afstemming. Dat vergroot de onduidelijkheid alleen maar.”
Werner Vink:
“De markt weet dat GACS eraan komt, maar het ontbreekt aan eenduidigheid. Iedereen interpreteert het anders. Via de GACS-tool kunnen wij hier duidelijkheid in bieden, zonder commercieel belang.”
Wat zijn de grootste knelpunten die deze tool oplost?
Werner:
“Het probleem zit vaak in onduidelijkheid. Hoe staat het met de hardware? Hoe moet het bouwtechnisch management worden ingevuld? De tool gaat op detailniveau – bijvoorbeeld tot op het IO-punt – aangeven waar je niet aan de eisen voldoet.
Daarnaast brengt de tool standaardisatie aan in het beoordelingsproces. Daardoor verhoog je de kwaliteit van audits en kunnen verbeterprojecten sneller starten.”
Robert:
“Nu worden checklists vaak ingevuld in Excel, zonder structurele rapportage of managementinformatie. Met deze tool brengen we overzicht.”
Dennis:
“En we verhogen de kwaliteit van de controles. De RVO-checklist is nu nog leidend, maar dat is een samenvatting van een samenvatting. We moeten toe naar een zuiverdere en rijkere interpretatie. Daarbij helpt het ook dat de tool in het Nederlands is, terwijl de standaard Engelstalig is.”
Voor wie is de tool eigenlijk bedoeld? En wanneer gebruik je ‘m?
Robert:
“De tool is bedoeld voor gebruikers die de kennis en kunde hebben om een GACS inventarisatie uit te kunnen voeren. Denk daarbij aan installateurs, inspecteurs, adviseurs en bepaalde vastgoedorganisaties.”
Dennis:
“In de ontwerpfase kun je hem gebruiken om een RTO te controleren. In het geval van een bestaand gebouw kun je de tool toepassen in de operationele fase.
Werner:
“En het mooie is: de tool is niet alleen voor specialisten. Hij houdt rekening met verschillende niveaus. Dus ook gebruikers met minder ervaring in regeltechniek kunnen ermee aan de slag.”
Waarom kiezen jullie voor een open source aanpak?
Robert:
“Door de tool als open source te ontwikkelen en beschikbaar te stellen, voorkomen we commerciële belangen die vaak afleiden van de inhoud.”
Werner:
“En doordat het open is, kunnen andere partijen de tool ook integreren in hun eigen systemen. De kans dat het dan echt gebruikt wordt – ook door toezichtshouders – is veel groter.”
Dennis:
“Bovendien vergroot het de acceptatie. De mensen die ermee werken, zijn straks ook degenen die de tool mede onderhouden. Dan voelt het echt als ‘van de sector’.”
Wat hopen jullie dat de tool over een jaar bereikt heeft?
Werner:
“Dat de markt het omarmt als een positief initiatief, en dat mensen actief feedback geven om het verder te verbeteren.”
Robert:
“Dat de tool straks dé standaard in Nederland is, en deze onderdeel wordt van de bewijslast voor handhavende instanties.”
Dennis:
“Dat de tool helpt om systemen makkelijker aan te passen, en echt bijdraagt aan energiebesparing en CO₂-reductie. Als we dat ook nog meetbaar kunnen maken, zou dat geweldig zijn.”
Het proof of concept van de GACS-tool wordt gelanceerd tijdens de TVVL Techniekdag op 26 november.
Wil je in de tussentijd op de hoogte blijven van de ontwikkelingen, in contact komen met vakgenoten en meer leren over GACS? Sluit je aan bij de GACS-groep op KUBR.
Ondertussen wordt ook gebouwd aan gacs-platform.nl. Daar verzamelt de expertgroep kennis, updates en praktijkvoorbeelden.
