Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
We kijken terug op alweer een zomer met hoge buitentemperaturen. Inmiddels, els staat zomercomfort bij ontwikkelaars en opdrachtgevers op het netvlies als een van de zaken die opgelost moeten worden in het ontwerpproces. Airco in woningen en koeling in gebouwen lijkt standaard te worden. Toch heeft brede toepassing van actieve koeling een aantal belangrijke nadelen, zoals het onvermijdelijke extra energiegebruik en de bijdrage aan de buitentemperatuur, die met name in stedelijke omgeving vermeden moet worden. Bovendien leren we steeds meer over comfortbeleving en gezondheidseffecten en weten we inmiddels dat de verschillen per doelgroep groter zijn dan gedacht. Dat levert nieuwe uitdagingen op bij bijvoorbeeld de huisvesting van kwetsbare groepen. Het wordt daarmee steeds belangrijker om in de ontwerpfase goed te kunnen voorspellen wat er qua oververhitting te verwachten is. In dit artikel daarom een vergelijking van enkele veel gebruikte methoden om het thermisch comfort te beoordelen en een advies voor de toepassing, afhankelijk van gebouwtype en doelgroep.
Hoewel het bestrijden van oververhitting meestal wordt ingegeven door de wens een goed comfort te bieden, dringt langzamerhand ook de urgentie door vanuit de zorg voor de gezondheid. Met name kinderen, ouderen, zieken en mensen met overgewicht zijn kwetsbaar en ervaren bij blootstelling aan hogere binnentemperaturen direct of indirect gezondheidsschade. Logisch geredeneerd leidt dat tot de constatering dat dit bij elkaar een fors deel van de bevolking betreft; potentieel betreft het zelfs iedereen. Het is daarom van belang om aandacht te besteden aan het voorkomen van oververhitting in gebouwen. Eisen aan het beperken van het risico op oververhitting horen daarom thuis in de bouwregelgeving. De aandacht voor het beperken van oververhitting was tot voor kort beperkt tot utiliteitsgebouwen en ook daar hoorde het tot privaatrechtelijke kaders die uitgaan boven het wettelijk minimum uit de bouwregelgeving. Daaraan is een eind gekomen in 2021. Op twee manieren: er staat een grenswaarde in de bouwregelgeving en die is gericht op woningen. Ook nu wordt nergens in de bouwregelgeving een koelinstallatie verplicht gesteld. Dat is overigens ook voor verwarming niet het geval, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt. De eis aan TOjuli die sinds 1 januari 2021 geldt voor nieuw te bouwen woningen is daarmee pas een eerste, maar relevante, stap en markeert een beleidswijziging.
Auteurs: Ing. J. (Johan) Kaspers, Ir. H.J.J. (Harm) Valk, beiden werkzaam bij Nieman Raadgevende Ingenieurs BV