Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Dit artikel geeft de resultaten weer van een monitoringsonderzoek in 64 nieuwbouwwoningen. Uit dit onderzoek blijkt dat het raamgebruik sterk is gecorreleerd met de buitentemperatuur. De resultaten suggereren dat zelfs in het stookseizoen de temperatuur van de slaapkamers te hoog wordt ervaren. Met de huidige woning- en installatieconcepten moeten bewoners hun ramen dan wel openzetten. Ze hebben geen andere mogelijkheid om te koelen. Simulaties geven aan dat een betere thermische zonering tussen woon- en slaapkamers mogelijk is en energie bespaart. Om dit te stimuleren zou de energieprestatienormering voor koeling moeten worden aangepast.
In Nederland heeft de EPC in belangrijke mate bijgedragen aan een verlaging van het energiegebruik van nieuwbouwwoningen. Ook in goed gesoleerde woningen heeft de bewoner een groot effect op het binnenklimaat en het energiegebruik. Onderzoek door Santin [1] liet zien dat slechts 18 tot 22% van de variatie in recent gebouwde woningen verklaard kan worden door de gebouwkarakteristieken die in de EPCberekeningen worden gebruikt. Volgens Santin bepalen twee factoren het overblijvende deel in de variatie van het energiegebruik: de werkelijke kwaliteit van de constructie en installatie, en het werkelijke gebruikersgedrag. Tussen het energiegebruik en het gebruik van het mechanische ventilatiesysteem vond Santin een lage correlatie. Raam en roosterstanden blijken een groter effect te hebben op het energiegebruik dan de mechanische ventilatie. Anderson [2] heeft het gedrag van bewoners met betrekking tot ramen bestudeerd en concludeerde dat de buitentemperatuur, de binnentemperatuur en de CO2concentratie binnen de belangrijkste variabelen zijn die de kans beschrijven dat een raam wordt geopend of gesloten. Ook tradities en opvoeding zullen een belangrijke invloed uitoefenen op bewoners of zij ramen open zetten of dicht doen (zie figuur 1). Andere bewoners prefereren juist om met de ramen dicht te slapen en zetten ze s ochtends na het opstaan open om te luchten. Met name in goed gesoleerde woningen heeft het raamgebruik een relatief groot effect. In figuur 2 is getracht om dit schematisch weer te geven. In niet of nauwelijks gesoleerde woningen ontstaat in het stookseizoen, zelfs met de ramen dicht, een temperatuur in de slaapkamers waarbij het voor veel mensen prettig slapen is. In recente woningen met EPC = 0,8 zorgt de isolatie ervoor dat de warmte zich over de woning verdeeld en dat de temperatuur in de slaapkamers toeneemt. Het helpt niet om de verwarming uit te zetten want die staat al uit in de slaapkamers. Verhoging van het ventilatiedebiet bij balansventilatie zorgt niet of nauwelijks voor een lagere temperatuur. De bewoners moeten in de huidige woningen wel het raam open zetten. Mogelijk dat in de toekomst ook interne zonering of andere technieken toegepast gaan worden om comfortabele energienulwoningen te bereiken.
Auteur(s): Ir. P. (Piet) Jacobs, TNO afdeling Energy & Comfort Systems