Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Verlichtingsinstallaties in gebouwen veranderen. Meer en meer intelligentie wordt toegepast om te meten, bij te sturen en daarmee het energiegebruik te drukken. Hiermee veranderen ook de armaturen: van een traditionele behuizing met lichtbron naar een intelligent armatuur volgepakt met sensoren. Maar profiteert de gebruiker hiervan eigenlijk wel? Of is er op de werkplek van morgen niets meer regelbaar en is alles afgestemd op maximale energiebesparing?
Pakweg twintig jaar geleden werd kunstverlichting in gebouwen nog gerealiseerd met armaturen die simpelweg per ruimte geschakeld konden worden. Erg overzichtelijk voor de gebruiker, maar door het ontbreken van centrale bediening weinig energie efficint en bovendien slecht te monitoren. Het gebeurde immers vaak dat het licht nog brandde terwijl de ruimte al lang verlaten was.Daarna werden armaturen steeds vaker via systemen gestuurd die bediening op afstand mogelijk maken. Hiermee kon de verlichting bijvoorbeeld centraal worden uitgeschakeld aan het einde van een werkdag, waardoor besparingen te realiseren zijn zonder op comfort te moeten inleveren. Een volgende stap was het toevoegen van sensoren die aanwezigheid en daglichttoetreding meten. Dit maakt intelligenter schakelen en dimmen mogelijk en zorgde voor verdere besparingen. De onderlinge communicatie tussen de sensoren en de armaturen verloopt dan via een protocol. De communicatie via bussystemen was hierin de eerste stap. Sturing door middel van het DALIprotocol, waar elk armatuur ook volgens een stervorming netwerk verbonden kan zijn, is hiervan een modern voorbeeld en wordt momenteel veel toegepast in gebouwen. Systemen als deze kunnen ook terugkoppeling geven aan de beheerder over defecte lichtbronnen en het aantal branduren, waardoor op tijd kan worden gestart met vervanging van de lichtbronnen. Tezamen met de ontwikkeling van ledlichtbronnen heeft deze ontwikkeling gezorgd voor een enorme efficintieslag ten opzichte van tientallen jaren geleden. Al deze ontwikkelingen hadden echter voornamelijk de focus op besparingen op energie en onderhoudskosten. De gebruiker zelf kreeg nauwelijks meer controle.Nu staan we aan de vooravond van een volgende stap: armaturen veranderen in Figuur 1 Een DALIlichtregelsysteem met losse sensoren
Auteur(s): Ir. M.A. (Mathijs) Sommeijer, Lichtontwerper bij Deerns bv