Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Wachtrijen komen voor in allerlei situaties, zoals bij een kassa, een attractie in een attractiepark, maar ook bij de toiletten op een luchthaven. Dit laatste heeft u misschien zelf wel eens meegemaakt. In een dergelijke situatie is het zinvol om o.a. de wachttijd en wachtrijlengte te bestuderen, want zo kunnen bottlenecks in beeld worden gebracht en kan worden bekeken of er ook in de toekomst nog voldoende toiletcapaciteit beschikbaar is. Anderzijds kunnen de schoonmaakkosten onnodig hoog zijn, doordat er misschien op bepaalde plaatsen een capaciteitsoverschot is. Vooral voor een luchthaven als Schiphol, die hoog wil scoren op passagierstevredenheid, is het voorspellen van toiletcapaciteit van groot belang, aangezien dit laatste van invloed is op de tevredenheid van de passagier met de luchthaven. De eerste aanzet daartoe was een rapportage van Deerns raadgevende ingenieurs BV in oktober 2000 [1], waarbij in samenwerking met A/TRE/TS/FS [2], een rekenmodel werd ontwikkeld voor het bepalen van sanitaire voorzieningen in relatie tot passagiersstromen.
Het hier besproken model probeert de tevredenheid van de passagier met deze sanitaire voorzieningen te voorspellen door middel van een kwaliteitscijfer. De gebruiker kan zelf bepalen hoe zwaar verschillende factoren meewegen bij het vaststellen van dit cijfer. De factoren die daarbij meewegen, worden berekend met behulp van wachtrijtheorie. Wachtrijtheorie (ook wel wachttijdtheorie genoemd) is gerelateerd aan het wiskundige vakgebied, statistiek en bestudeert het functioneren van systemen met wachtrijen. Wachtrijtheorie heeft tal van voorbeelden en praktische toepassingen. Er kan met wiskundige modellen bijvoorbeeld worden berekend hoeveel kassa’s een supermarkt nodig heeft, of wat de beste afstelling van een verkeerslicht is. Maar ook moderne communicatienetwerken maken inmiddels gebruik van de wachtrijtheorie. Zij proberen namelijk gelijktijdig diverse verschillende soorten applicaties te ondersteunen. Hierbij kun je denken aan standaard data-, video- en voice-applicaties, maar ook aan multimedia-applicaties zoals gaming en videoconferencing. Om dit te realiseren, is het belangrijk dat het dataverkeer dat door deze applicaties wordt geproduceerd, op een juiste manier wordt afgehandeld, in het bijzonder door de beschikbare servercapaciteit op een geschikte wijze te verdelen over de verschillende verkeersklassen. Een communicatienetwerk kan worden gezien als een wachtrijsysteem, waar klanten moeten wachten op bediening.
Auteur(s): r. C.H. van Balen en H. Lodder