Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
De maatschappelijke consequenties
De opdrachtgevers in de (inter)nationale bouwwereld specificeren wat ze willen hebben. We hebben daardoor te maken met een ambachtelijke sector, die werkt aan eenmalige, unieke, veel te dure, maatwerk bouwwerken, die gezamenlijk . over de levenscyclus gerekend . de grootste bijdrage leveren aan grondstofgebruik en CO2-emissies. Nieuwe contractvormen zijn slechts gericht op symptoombestrijding, maar laten vanwege de belangen het systeem in stand. Het enige wat te doen staat is dat opdrachtgevers ruimte en vertrouwen geven bij hun opdrachten en zo de sector stimuleren tot het maken van industrieel maatwerk. Dat is met de huidige digitale mogelijkheden eindelijk mogelijk.
Bijna twee eeuwen heeft de bouwsector wereldwijd op dezelfde manier gewerkt. De opdrachtgever specificeert functies die hij in en rond het bouwwerk vervuld wil zien. Dan komen er achtereenvolgens een serie adviseurs die samen met de opdrachtgever een bouwwerk ontwerpen dat vastgelegd wordt in tekeningen en specificaties. De realisatie wordt vervolgens uitbesteed aan de aannemer die belooft het bestek voor de laagste prijs te bouwen. De aannemer besteedt het grootste deel van het werk uit aan onderaannemers en toeleveranciers. Het opgeleverde bouwwerk is het resultaat van de gefragmenteerde topdown werkende aanbodketen. Deze scheiding van ontwerp en uitvoering wordt nodig geacht, omdat elk bouwwerk in alle denkbare opzichten als uniek wordt beschouwd. Daardoor wordt er grootschalig, gefragmenteerd, serieel, ambachtelijk en voor de laagste prijs gewerkt aan eenmalige, unieke bouwwerken. Er wordt door zowel de vraagketen als aanbodketen van buiten naar binnen en van groot naar klein gedacht en gewerkt. Daardoor denken bijna alle spelers in de bouw dat het geheel van een bouwwerk gelijk is aan de som der delen en hebben ze dus geen flauw idee van complexiteit, laat staan hoe je complexe systemen moet ontwikkelen. Elke speler maakt iets wat een andere speler . eerder in de keten . heeft verzonnen. Er wordt dus alleen een beetje op processen (efficintie) gennoveerd. De enige echte productinnovatie vindt plaats bij de toeleveranciers van de kleinste standaard bouwelementen. Die toeleveranciers komen echter het allerlaatst aan bod en hebben dus nauwelijks invloed op de architectuur, kwantiteit, kwaliteit en kosten van de bouwwerken. Meest bijzondere is dat de opdrachtgever altijd verantwoordelijk is voor het gedrag van het bouwwerk.
Auteur(s): Prof.dr.ir. H. (Hennes) de Ridder, emeritus hoogleraar Integraal Ontwerpen, TU Delft