Ontwerp van gezonde en energie-efficiënte schoolgebouwen
Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Omgaan met conflicterende eisen.
Gedurende de laatste tien jaar hebben verlaging van het energiegebruik en verbetering van het binnenmilieu van scholen veel aandacht gekregen. Het Frisse Scholen programma heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Het Programma van Eisen Frisse Scholen wordt toegepast bij de meeste nieuwe schoolgebouwen. Het biedt drie kwaliteitsklassen (A, B en C) voor de verschillende onderwerpen: energie, thermisch comfort, binnenluchtkwaliteit, visueel comfort en akoestisch comfort. Wanneer gestreefd wordt naar een hoge kwaliteit (klasse A) voor alle onderwerpen, leiden de verschillende factoren voor de kwaliteit van het binnenmilieu en energiegebruik vaak tot conflicterende keuzes. In dit artikel worden de gekozen oplossingen bij twee praktijkvoorbeelden, een recent ontworpen en gebouwde basisschool en een ontwerp voor een middelbare school, geëvalueerd.
Voorbeelden van conflicterende keuzes bij het streven naar een hoge kwaliteit (klasse A) voor alle onderwerpen zijn: – daglicht versus energiegebruik en thermisch comfort; – akoestische kwaliteit (nagalmtijd) versus thermische massa (thermisch comfort, energiegebruik); – binnenluchtkwaliteit (ventilatie) versus geluid; – binnenluchtkwaliteit versus energiegebruik wanneer natuurlijke toevoer wordt toegepast; – binnenluchtkwaliteit (ventilatievoud) en thermisch comfort. Hierbij dient bedacht te worden dat klasse A voor energie overeenkomt met een energiegebruik dat 50% lager is in vergelijking met het maximaal toelaatbare energiegebruik volgens het Bouwbesluit. Benadrukt wordt dat behalve de technische keuzes, in veel gevallen het beschikbare budget een zeer belangrijke factor in het ontwerpproces is. Daarnaast leiden ook andere factoren tot suboptimale keuzes uit het oogpunt van binnenmilieukwaliteit en energiegebruik. Voorbeelden hiervan zijn esthetische/architectonische keuzes of bijvoorbeeld de keus om geen buitenzonwering op de begane grond toe te passen om veiligheidsredenen. Op basis van twee case studies zijn verschillende ontwerpoplossingen geëvalueerd, gericht op laag energiegebruik en goed binnenmilieu. Voor de geselecteerde gebouwen worden de vereiste en behaalde prestaties voor de verschillende parameters besproken en hiervoor gekozen maatregelen toegelicht.
Auteurs: C. (Chrit) Cox, K. (Kees) Kalkman, A. (Anke) Gevers-Wijffelaars, Nelissen ingenieursbureau b.v., Eindhoven