Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Afvalwater is een alternatieve energiebron voor verwarming (en koeling). Water in het riool is vaak warm genoeg om daaruit energie te onttrekken met een warmtewisselaar en dit vervolgens om te zetten naar verwarmingsenergie met een warmtepomp. Ondanks dat de technieken voorhanden zijn, staat de toepassing in Nederland nog in de kinderschoenen. Veel warmte gaat daardoor nog onnodig verloren. Met een nieuw model kan berekend worden hoeveel energie er op een bepaalde plek gewonnen kan worden en wat het effect daarvan is benedenstrooms. Dit helpt bij het vinden van kansrijke locaties.
De aandacht voor energiebesparing en duurzame energieopwekking is groot. De (thermische) energie die via de riolering de woning verlaat, wordt echter vaak vergeten. Een gemiddelde Nederlander loost 120 liter water per dag op het riool [1]. Vanuit bijvoorbeeld de douche, wasmachine of de keuken komt warm afvalwater vrij met een temperatuur (ver) boven de 20C [1]. In een gemiddeld huishouden is de hoeveelheid energie die zo in het afvoerputje verdwijnt circa 15 tot 20% van het totale energiegebruik. Het energielek naar het riool van energiezuinige gebouwen is een nog groter aandeel in de totale energievraag. Voor gebouwen met een lage EPC wordt het energieverlies via de riolering zelfs op 40 tot 50% van het totale energiegebruik geschat. Riothermie is het principe waarmee thermische energie uit afvalwater in het riool wordt teruggewonnen en hergebruikt. Die warmte uit het riool kan gebruikt worden voor het verwarmen van bijvoorbeeld gebouwen, die Figuur 1 Schematische weergave principe Riothermie [PKS Thermpipe Systeem Frank GmbH]in de buurt van de betreffende riolering staan. Hiertoe wordt een warmtewisselaar in de riolering aangebracht waarmee de warmte wordt gewonnen. Daar waar het afvalwater het riool instroomt, direct na de woning, heeft het veelal een temperatuur van circa 23C tot 26C. Bij lozing op het riool koelt dit warme water af door menging met ander water (in een gemengd stelsel) en door warmteverlies richting bodem en lucht. In de winter is de temperatuur van rioolwater daardoor tussen de 8 en 10C; in de zomer ligt de temperatuur tussen de 18 en 20C. Met behulp van een warmtepomp kan de relatief laagwaardige temperatuur naar een bruikbaar niveau van circa 45C worden gebracht.
Auteur(s): Ir. E.C. (Emil) Hartman, Royal HaskoningDHV; ir. J.M. (Martin) Bloemendal, KWR, TU-Delft