Download dan direct de PDF of lees eerst het beknopte overzicht.
Wereldwijd varen meer dan 46.000 zeeschepen over de zeven zeen. Samen vervoeren ze ieder jaar 6,5 miljoen ton aan goederen over de aarde. Scheepvaart is van cruciaal belang voor de wereldhandel. Regels waaraan scheepvaart moet voldoen, worden bepaald door de IMO (International Maritime Organisation). Het Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen, kortweg Marpol, is een conventie van de IMO. Binnen dit verdrag vastgelegde regels zorgen voor een basisbescherming van de zee. Toch wordt er nog steeds afval overboord gegooid. In de Noordzee is dit naar schatting jaarlijks al 20.000 ton. Bovendien wordt het steeds drukker op de zeen. Niet alleen door schepen, maar ook door een toename van windmolenparken, olie- en gasplatforms, leidingen etc.
Waar schepen varen is de kans op ongelukken aanwezig. De gevolgen daarvan kunnen enorm schadelijk zijn voor de zee. Beruchte rampen zijn die met olietankers als de Erika (1999) die zonk voor de kust van Bretagne, waardoor 20.000 ton zware olie in zee terechtkwam en meer dan 100.000 vogels omkwamen. Of met de Prestige (2002) die schipbreuk leed voor de Spaanse kust en waarbij ruim 11.000 ton ruwe olie in de Atlantische Oceaan terechtkwam. Toch waren er ook toen al regels. Zo moesten dergelijke tankers met een middendek aan de volgende eisen voldoen: een dubbele zijkant, geen dubbele bodem en een tussendek. Men ging er toen vanuit dat een veilige vaart dan was gewaarborgd voor schepen met een leeftijd tot 30 jaar. Maar de Erika (24 jaar oud) en de Prestige (26 jaar oud), beide met een nieuwe set certificaten, heeft de mensheid doen inzien dat deze regels niet voldoende waren om dit soort olierampen te voorkomen. Om maar te zwijgen over de enorme olieramp fen vrij. Tabel 1 geeft een overzicht van de meest voorkomende afvalstoffen, onderverdeeld in scheeps en leidinggebonden afvalstoffen met verwijzing naar de Marpol. Marpol is een internationaal verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen. Het is n van de belangrijkste stukken wetgeving op het gebied van het voorkomen van verontreiniging van zeewater. Cruiseschepen varend onder de vlag van n van de landen die Marpol in de Golf van Mexico (2010), waarbij na een explosie op het olieplatform bijna drie maanden lang dagelijks ruim 11 miljoen liter aardolie wegvloeide!De meeste vervuiling van zeeschepen wordt echter veroorzaakt door het dagelijks gebruik van het schip. Een duidelijk zichtbaar gevolg van al dat zwerfafval zijn de vervuilde stranden. Bij een onderzoek op de Nederlandse Noordzeestranden werden per 100 meter tussen de 600 en 800 voorwerpen gevonden, voornamelijk plastics. Minder zichtbaar zijn de gevolgen voor zeedieren, die met plastic gevulde magen door verstikking, hongerdood of vergiftiging om het leven komen. Ook aan het eind van haar leven blijft een schip vervuilen, wanneer ze wordt gesloopt op ZuidAziatische stranden, waar veiligheid voor mens en milieu geen aandacht krijgen.
Auteur(s): H. (Henk) Lodder, Deerns